آیا می‌دانستید هنگامی که با اضطراب دست‌وپنجه نرم می‌کنید و از تنش عضلانی رنج می‌برید، روش‌های دیگری به‌جز مصرف سرخود قرص‌های مسکن نیز برای بهبودی وجود دارد؟! روشی که در آن می‌توانید به‌راحتی روی شکم خود دراز بکشید، به یک موسیقی ملایم گوش کنید و از عطر اسانس‌های گیاهی لذت ببرید.
در این مقاله با بررسی این‌که ماساژ درمانی چیست و چطور میتواند تأثیر مثبتی روی سلامتی شما بگذارد، ابزاری فوق‌العاده را برای آرامش و تسکین درد معرفی می‌کنیم!
ماساژ درمانی (تراپی) چیست؟
ماساژتراپی، تکنیکی درمانی است که در آن با استفاده از فشار دست‌ها، انگشتان، آرنج‌ها، ساعد یا یک دستگاه ماساژور، عضلات و سایر بافت‌های نرم بدن (تاندون‌ها، رباط‌ها و…) دست‌کاری می‌شود. این تکنیک که باید توسط یک متخصص دارای مجوز انجام شود، میتواند با کاهش سرعت سیستم عصبی، برای رهایی از استرس و تنش عضلانی، کاهش درد و التیام جراحات مورداستفاده قرار گیرد.
انواع ماساژهای درمانی
ماساژ درمانی اشکال مختلفی دارد و شامل تکنیک‌های متفاوتی است. هرکدام از تکنیک‌های ماساژ تراپی، مزایای منحصربه‌فرد خود را دارند؛ مثلاً برخی از سبک‌ها بر آرامش کلی و کاهش تنش عضلانی افراد تمرکز دارند و برخی دیگر به بهبود بافت‌های نرم آسیب‌دیده کمک می‌کنند.
اغلب درمان‌گران پیش از شروع جلسات درمانی، یک جلسهٔ مشاوره با مراجع ترتیب می‌دهند تا نیازهایش را بشناسند و ببینند که هدف او از ماساژ تراپی چیست؛ سپس، بهترین تکنیک را بسته به موقعیت هر فرد انتخاب کرده و درصورت نیاز، آن‌ها را با یکدیگر ترکیب می‌کنند.
ماساژ سوئدی
- مدت‌زمان معمول: ۶۰ الی ۹۰ دقیقه
ماساژ سوئدی یک ماساژ ملایم تمام‌بدن است که میتواند به رهاشدن گره‌های عضلانی کمک کند. این ماساژ برای زمانی که بخواهید در طول جلسهٔ درمانی کاملاً استراحت کنید نیز گزینه‌ای مناسب است. درمان‌گر ماساژ سوئدی از حرکاتی مانند ورزدادن، حرکات دایره‌ای عمیق، لرزش و ضربه‌زدن استفاده میکند.
مزایای ماساژ سوئدی
- بهبود درد؛
- افزایش آرامش؛
- بهبود گردش خون؛
- کاهش خستگی؛
- بهبود خواب؛
- کاهش اضطراب و افسردگی.
ماساژ سنگ داغ
- مدت‌زمان معمول: ۹۰ دقیقه
ماساژ سنگ داغ، شباهت زیادی به ماساژ سوئدی دارد؛ اما در این تکنیک، ماساژدرمان‌گر سنگ‌های منحصربهفردی را گرم کرده و از آن‌ها برای ماساژ استفاده میکند. در طول این ماساژ، سنگ‌های گرم‌شده در نواحی مختلف کل بدن قرار می‌گیرند. همچنین، گاهی از سنگ‌های سرد استفاده می‌شود.
مزایای ماساژ سنگ داغ
- کاهش تنش عضلانی؛
- بهبود جریان خون؛
- تسکین درد؛
- ترویج آرامش؛
- کاهش استرس؛
- بهبود بافت اسکار.
ماساژ بافت عمیق (دیپ تیشو)
- مدت‌زمان معمول: ۶۰ الی ۹۰ دقیقه
یکی از مشکلاتی که هم دراثر استفادهٔ مکرر از ماهیچه‌ها و هم به‌خاطر کارهایی که فعالیت کم‌تری دارند (مانند نشستن، رانندگی یا قوزکردن پشت میز) به وجود می‌آید، سفتی ماهیچه‌ها است. ماساژ بافت عمیق میتواند با دست‌کاری عضلات و تاندون‌های شما، این سفتی را از بین ببرد.
افرادی که دچار آسیب‌دیدگی، سفتی و درد مزمن عضلانی هستند، می‌توانند از مزایای ماساژ دیپ تیشو استفاده کنند. درمان‌گر در طول این ماساژ، از ضربات آهسته و فشار عمیق انگشتان خود استفاده میکند تا تنش را از عمیق‌ترین لایه‌های ماهیچه‌ها و بافت‌های هم‌بند کم کند.
مزایای ماساژ بافت عمیق
- کاهش درد؛
- التیام جراحت؛
- بهبود تنش عضلانی؛
- بهبود درد مزمن عضلانی؛
- رفع عدم تعادل.
ماساژ تایلندی (تای)
- مدت‌زمان معمول: ۶۰ الی ۹۰ دقیقه
برخلاف سایر تکنیک‌های ماساژتراپی، ماساژ تایلندی روی یک تشک طبی روی زمین انجام می‌شود و تکنیک فعال‌تری به حساب می‌آید. درمان‌گر در این تکنیک با استفاده از حرکاتی شبیه حرکات کششی یوگا، بدن شما را در موقعیت‌های مختلف حرکت می‌دهد.
ماساژ تای یک ماساژ عمیق و تمام‌بدن است که از سمت پاها به بالا پیش می‌رود و با تمرکز روی تحریک جریان خون و لنف در سراسر بدن انجام می‌شود. این ماساژ معمولاً با استفاده حرکات فشاری موزون روی بافت‌های عضلانی انجام می‌شود؛ به همین دلیل، گاهی به آن «یوگای مرد تنبل» نیز می‌گویند.
مزایای ماساژ تای
- افزایش انعطاف‌پذیری؛
- بهبود جریان خون؛
- بهبود سطوح انرژی.
ماساژ پرینه (بارداری)
- مدت‌زمان معمول: ۴۵ الی ۶۰ دقیقه
ماساژهای قبل از زایمان روشی عالی برای برداشتن فشار از روی باسن و بهبود تورم پاها هستند و به آرامش مادران کمک می‌کنند. ماساژ پرینه که به‌عنوان «ماساژ بارداری» نیز شناخته می‌شود، میتواند برای افرادی که از ناراحتی‌های دوران بارداری رنج می‌برند، مفید باشد.
معمولاً سبک ماساژی که درمان‌گر در تکنیک پرینه استفاده میکند، ترکیبی از یک یا چند سبک ماساژ سوئدی خواهد بود؛ اما ممکن است که متناسب با شرایط شما، سبک‌های دیگری نیز در جلسات ماساژ شما جای داده شود.
در این ماساژ، به‌جای شکم به پهلو دراز می‌کشید (مگر این‌که میز ماساژ، برشی برای شکم شما داشته باشد). حتماًجلسهٔ درمانی خود را با یک درمان‌گر مجرب و آموزش‌دیده برنامه‌ریزی کرده و قبل از هر چیز، با پزشک خود مشورت کنید.
مزایای ماساژ پرینه
- کاهش درد کمر و پا؛
- کاهش تنش عضلانی؛
- کاهش استرس و اضطراب؛
- بهبود خلق‌وخو؛
- بهبود خواب.
ماساژ ریلکسی (رفلکسولوژی)
- مدت‌زمان معمول: ۴۵ الی ۶۰ دقیقه
این ماساژ با استفاده از تکنیک‌های فشار شست، انگشت و دست و بدون استفاده از روغن یا لوسیون انجام می‌شود. رفلکسولوژی بر این تئوری استوار است که همهٔ نواحی بدن به قسمت‌هایی از دست و پا متصل هستند و می‌توان با ماساژ آن‌ها، درد آن قسمت‌ها را تسکین داد.
مزایای ماساژ رفلکسولوژی
- کاهش استرس؛
- کاهش درد؛
- تحریک اندورفین؛
- افزایش سرعت بهبود.
ماساژ آروماتراپی
- مدت‌زمان معمول: ۱۵ الی ۳۰ دقیقه
به طیف وسیعی از درمان‌های سنتی جایگزین یا مکمل که در آن‌ها از اسانس‌ها و ترکیبات گیاهی معطر دیگر استفاده می‌شود، رایحه‌درمانی یا آروماتراپی می‌گوییم. این اسانس‌ها، دارای درجات مختلفی از خواص ضدمیکروبی، ضدویروسی، ضدقارچ و آنتی‌اکسیدانی هستند و برای ماساژ، کاربردهای موضعی و استنشاق استفاده می‌شوند:
- استنشاق روغن‌ها، سیستم بویایی را تحریک میکند. هنگامی که مولکول‌ها به مغز می‌رسند، بر سیستم لیمبیک تأثیر می‌گذارند. این سیستم که با احساسات، ضربان قلب، فشار خون، تنفس، حافظه، استرس و تعادل هورمونی مرتبط است، میتواند تأثیر خوبی بر سلامت بدن داشته باشد؛
- روغن‌های ماساژ، حمام و محصولات مراقبت از پوست ازطریق پوست شما جذب می‌شوند. ماساژدادن ناحیه‌ای که به آن روغن مالیده شده است، گردش خون را افزایش می‌دهد. توجه کنید که روغن‌های ضروری (Essential Oils) هرگز به‌طور مستقیم روی پوست مالیده نمی‌شوند و همیشه باید با یک روغن حامل (مانند روغن بادام شیرین یا روغن زیتون) رقیق شوند.
برخی مراجعان گزارش داده‌اند که پس از چندین بار استفاده از روغن‌های ضروری، به آن‌ها آلرژی پیدا کرده‌اند؛ بنابراین، اگر یک پاسخ آلرژیک جدید در فرد ظاهر شود، باید استفاده از آن را بلافاصله متوقف کند. بلع روغن‌های ضروری نیز توصیه نمی‌شود. مصرف خوراکی این روغن‌ها میتواند به کبد یا کلیه‌ها آسیب برساند. همچنین، آن‌ها می‌توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند.
مزایای ماساژ آروماتراپی
- بهبود حالت‌تهوع؛
- بهبود دردهای عضلانی؛
- بهبود اضطراب، بی‌قراری، استرس و افسردگی؛
- بهبود خستگی و بی‌خوابی؛
- بهبود مشکلات گردش خون؛
- بهبود مشکلات قاعدگی؛
- بهبود مشکلات یائسگی؛
- بهبود آلوپسی یا ریزش مو
مراحل و روش‌های ماساژ درمانی
پس از پیداکردن بهترین مرکز ماساژ درمانی و رزرو نوبت، باید آماده باشید تا دربارهٔ علت حضورتان، سابقهٔ پزشکی، سطح استرس، داروها و دردهای فیزیکی خود با درمان‌گرتان حرف بزنید. در واقع شما باید به درمان‌گرتان بگویید که چرا در کلینیک ماساژ حضور دارید و انتظاراتتان از جلسه چیست!
در این مرحله، درمان‌گر با توجه به نیازها و اهداف شما، برنامه‌ای ایمن و معقول ارائه میکند تا بهترین نتیجه را از جلسهٔ ماساژ خود بگیرید؛ بنابراین، اهمیت زیادی دارد که با او صادق باشید و از هیچ جزئیاتی چشم‌پوشی نکنید.
قبل از جلسه، درمان‌گر از شما می‌پرسد که چه نوع فشاری را ترجیح می‌دهید. همیشه می‌توانید در طول جلسه حرف بزنید و سطح فشار را تغییر دهید. اگر به هر دلیلی در طی ماساژ احساس ناراحتی می‌کنید، باید آن را با درمان‌گر خود مطرح کنید.
توالی ماساژ با مجموعه‌ای از اصول اساسی برای بهینه‌سازی نتایج درمانی انجام می‌شود. این توالی شامل استفاده از تکنیک‌های مختلفی است که هرکدام، مکمل روش بعدی است و تجربه‌ای منسجم برای مشتری ایجاد میکند. این اصول، به شرح زیر است:
عمومی ➜ خاص ➜ عمومی
این اصل، پیشرفت سیستماتیک تکنیک‌های ماساژ را از نواحی عمومی به مناطق خاص بدن و سپس، بازگشت به نواحی قبلی نشان می‌دهد. در این اصل، تکنیک‌های ماساژ قبل از موردهدف قراردادن عضلات خاص یا مناطق دارای تنش، در نواحی بزرگ‌تری از بدن اعمال می‌شود.
این کار به گرم‌کردن تدریجی بافت‌ها، افزایش جریان خون و انعطاف‌پذیری بدن کمک میکند و در عین حال، باعث می‌شود که با لمس درمان‌گر آشنا شوید. شروع‌کردن با نواحی عمومی به درمان‌گر این امکان را می‌دهد که پاسخ مراجع به فشار را ارزیابی کند.
سطحی ➜ عمیق ➜ سطحی
این اصل، پیشرفت تکنیک‌های ماساژ را از لایه‌های سطحی به لایه‌های عمیق‌تر بافت و سپس بازگشت به لایه‌های سطحی نشان می‌دهد. با توجه به این اصل، درمان‌گر کار خود را با تکنیک‌هایی شروع میکند که بر لایه‌های سطحی ماهیچه‌ها و پوست تأثیر می‌گذارند. سپس، به‌تدریج به عمق بافت عضلانی نفوذ میکند و در نهایت به تکنیک‌های سطحی بازمی‌گردد.
ابتدایی➜ انتهایی➜ ابتدایی
این اصل شامل ماساژ نزدیک به هستهٔ بدن، پیشرفت به سمت اندام‌ها و سپس بازگشت به نواحی ابتدایی یا Proximal است. برای مثال، درمان‌گر قبل از برطرف‌کردن مشکل تنش عضلانی در ساعد مراجع، باید از ماساژ اندام‌های فوقانی شروع کند.
جانبی ➜ مرکزی ➜ محیطی
این اصل، اهمیت زیادی در درمان آسیب‌های حاد و بهبود بافت اسکار دارد و شامل شروع درمان از جوانب ناحیهٔ آسیب‌دیده، پیشرفت به ناحیهٔ مرکزی و بازگشت به محیط جانبی است. شروع ماساژ با تکنیک‌های اعمال‌شده در بافت‌های محیطی ناحیهٔ آسیب‌دیده، به تقویت گردش لنفاوی و حذف مواد زائد ناشی از فرایند التهابی کمک میکند.
درمان‌گر میتواند پس از پرداختن به محدودیت‌های محیطی، به‌سمت نواحی آسیب‌دیدهٔ مرکزی پیشرفت کرده و از تکنیک‌های ماساژ برای رهایی از تنش عمیق‌تر و ارتقا‌ء بهبودی استفاده کند. در نهایت، بازگشت به بافت‌های محیطی به التیام زخم و بهبود التهاب کمک خواهد کرد.
درمان آنتاگونیست
این اصل به اهمیت پرداختن به عضلات آگونیست و آنتاگونیست در یک جفت عضله برای دستیابی به تعادل و عملکرد بهینه تأکید میکند:
- آگونیست: مسئول اصلی حرکت
- آنتاگونیست: مخالف عمل آگونیست
غفلت از درمان آنتاگونیست میتواند به نادیده گرفته‌شدن منابع اختلال عملکرد منجر شود.
درمان‌گران با گنجاندن این اصل در جلسات ماساژ درمانی می‌توانند مشکل عدم تعادل بین جفت‌های عضلانی را برطرف و تقارن و هم‌ترازی را تقویت کنند. درمان هر دو عضلهٔ آگونیست و آنتاگونیست، رویکرد جامعی برای بهبود سلامت اسکلتی-عضلانی محسوب می‌شود.
تاثیرات ماساژ درمانی (تراپی) روی بدن چیست؟
ماساژ درمانی میتواند برای همهٔ افراد مفید باشد؛ اما براساس تحقیقات و مطالعات تجربی، انواع ماساژ میتواند به کسانی که از بیماری‌هایی مانند مشکلات قلبی یا معده رنج می‌برند نیز کمک کند. مطمئن شوید که قبل از رزرو اولین جلسهٔ ماساژ، با درمان‌گرتان دربارهٔ مشکلات پزشکی خود صحبت کنید. در این قسمت به برخی از مزایای ماساژ تراپی اشاره می‌کنیم.
رهایی از درد و تنش عضلانی
ماساژ میتواند به کاهش دردهایی مانند کمردرد حاد، گردن‌درد، میگرن و درد مزمن زانو کمک کند. نتایج تحقیقات مختلفی که در این زمینه انجام شده است، نشان می‌دهد که تسکین این دردها میتواند کوتاه‌مدت باشد؛ بنابراین با چند جلسه مراجعه در هفته، نتایج بهتری دریافت خواهید کرد.
بهبود سیستم ایمنی
جلسات منظم ماساژ درمانی میتواند با افزایش سطح گلبول‌های سفید خون، توان سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با ویروس‌ها و عوامل مخرب خارجی را افزایش دهد.
رفع یبوست
ماساژ شکم میتواند به حرکات روده کمک و در نتیجه، یبوست را برطرف کند.
ماساژ درمانی برای درد آرتروز
بیماری آرتروز معمولاً شامل درد، تورم و التهاب است و ممکن است که حرکات و فعالیت‌های روزمرهٔ افراد را محدود کند. ماساژ تراپی میتواند با افزایش جریان خون در مفاصل، کاهش درد، افزایش دامنهٔ حرکتی و تقویت خلق‌وخو، به بیماران آرتروزی کمک کند.
بهبود خواب
ماساژ میتواند با کاهش کورتیزول (هورمون استرس) و افزایش سطح سروتونین و دوپامین (انتقال‌دهنده‌های عصبی برای تثبیت خلق‌وخوی شما) به شما کمک کند تا از مشکلات بی‌خوابی ناشی از اضطراب یا یائسگی رها شوید.
ماساژ درمانی برای درمان افسردگی و کاهش استرس
بدن شما از ۲ سیستم عصبی برخوردار است:
- سیستم عصبی سمپاتیک (sympathetic): این سیستم پاسخ جنگ یا گریز (fight or flight) شما را در موقعیت‌های استرس‌زا هدایت میکند.
- سیستم عصبی پاراسمپاتیک (parasympathetic): این سیستم روی اعمال معمول و روزمره تمرکز دارد.
ماساژ درمانی با بهبود پاسخ پاراسمپاتیک شما، به کاهش استرس و اضطراب کمک میکند.
کاهش علائم فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا بیماری مزمنی است که باعث درد و خستگی عضلات و مفاصل می‌شود. مطالعات نشان داده است که ماساژ تراپی منظم در طول ۵ هفته میتواند با بهبود خواب، حافظه و خلق‌وخو، علائم فیبرومیالژیا را بهتر کند.
جمع‌بندی
ماساژ تراپی روشی عالی برای بهبود سلامتی، ایجاد آرامش و کاهش درد است. انواع مختلفی از ماساژ درمانی وجود دارد؛ مانند ماساژ سوئدی، بافت عمیق، بازتاب‌درمانی و آروماتراپی. هرکدام از این روش‌ها، مزایای منحصربهفردی دارند.
اگر با مشکلات استخوانی، عصبی یا گردش خون سروکله می‌زنید، بهتر است که قبل از رزرو جلسهٔ درمانی خود با پزشک متخصص و درمان‌گرتان صحبت کنید. افرادی که باردار هستند نیز می‌توانند از ماساژ پرینه استفاده کنند.
سؤالات متداول
۱. چه بیمارانی می‌توانند ماساژ درمانی انجام دهند؟
ماساژ درمانی میتواند برای افرادی که از دردهای عضلانی رنج می‌برند، مفید باشد. این تکنیک به کاهش استرس، تسکین درد، افزایش انعطاف‌پیری، بهبود خواب و کنترل اضطراب نیز کمک میکند.
۲. آیا ماساژ درمانی باعث لاغر شدن بدن می‌شود؟
خیر، ماساژ تراپی به‌طور مستقیم باعث لاغری نمی‌شود.
۳. ماساژ درمانی دوران بارداری بی‌خطر است؟
مادران باردار می‌توانند از مزایای ماساژ پرینه بهره‌مند شوند. این ماساژ به رفع درد کمر و آرامش مادر کمک میکند.
۴. برای رزرو ماساژ درمانی باید چه کاری انجام دهیم؟
می‌توانید با کارشناسان ماساژ درمانی مرکز تخصصی ماساژ حس ماندگار تماس بگیرید و نوبت خود را فیکس کنید.
